Ο νομός Καρδίτσας στήριζε παραδοσιακά την ανάπτυξή του στην
αγροτική οικονομία. Τις τελευταίες δυο δεκαετίες άρχισε να αναπτύσσει
αξιόλογες τουριστικές υποδομές, οι οποίες επεκτείνονται συνεχώς και
είναι ικανές να φιλοξενήσουν χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα
και το εξωτερικό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εξελιχθεί ο τουρισμός τα
τελευταία χρόνια σε σημαντική πηγή εισοδήματος για πολλούς
συμπολίτες μας. Θα μπορούσαμε, όμως, να συνδυάσουμε αυτές τις
δυο δραστηριότητες μεγιστοποιώντας το οικονομικό όφελος για το νομό;
Η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο «ναι». Ας σκιαγραφήσουμε μερικές
από τις δυνατότητες που υπάρχουν για την αγροτουριστική
ανάπτυξη της πατρίδας μας.
Διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος
Ένας από τους τρόπους προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων και ενός
νέου κύματος υψηλού επιπέδου επισκεπτών είναι η προσφορά νέων,
ελκυστικών και εξειδικευμένων τουριστικών πακέτων, για παράδειγμα στο
χώρο του αγροτουρισμού. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το Υπουργείο
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «αγροτουρισμός είναι διάφορες
τουριστικές δραστηριότητες μικρής κλίμακας, που αναπτύσσονται σε
αγροτικό χώρο από ανθρώπους που απασχολούνται στη γεωργία».
Στα κράτη όπου ο αγροτουρισμός γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη, όπως
η Ιταλία και η Γαλλία, όποιος επιθυμεί να επιχειρήσει στον αγροτουριστικό
τομέα (αγρότης ή επενδυτής) έχει στο πλευρό του μια ξεκάθαρη νομοθεσία.
Ο στόχος είναι να δημιουργηθούν επισκέψιμες μικρές γεωργικές
εκμεταλλεύσεις, στις οποίες θα λειτουργούν καθετοποιημένες παραγωγικές
διαδικασίες μεταποίησης προϊόντων του πρωτογενούς τομέα (κρασί, λάδι,
μέλι, τυροκομικά προϊόντα κ.ά.). Συνήθως η ανάπτυξη μιας αγροτουριστικής
φάρμας είναι οικογενειακή υπόθεση, ενώ έχει ως βασικό σκοπό να δώσει
εναλλακτικές λύσεις στην απασχόληση των γεωργών και να αυξήσει το
εισόδημά τους.
Οι παραγωγοί μπορούν να μεταποιούν και να πουλούν την παραγωγή
τους μόνοι τους, στα αγροκτήματά τους, μεγιστοποιώντας τα κέρδη τους.
Οι επισκέπτες της μονάδας έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν από
κοντά όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας και, εάν επιθυμούν, να
συμμετέχουν σε αυτά, ενώ μοναδική εμπειρία είναι η απόλαυση του τελικού
προϊόντος, το οποίο έχει παραχθεί με τη συνδρομή των ιδίων. Συνήθως οι
αγροτουριστικές μονάδες διαθέτουν υποδομές διανυκτέρευσης, όπου ο
ελάχιστος αριθμός διανυκτερεύσεων ποικίλει από τις τρεις ημέρες έως και
τη μια εβδομάδα.
Η εφαρμογή του αγροτουρισμού απαιτεί συμπληρωματικές επενδύσεις
σε υφιστάμενες εκμεταλλεύσεις, για τη φιλοξενία και τη σίτιση των
επισκεπτών. Ταυτόχρονα απαιτεί μεγάλη αφοσίωση εκ μέρους του
διαχειριστή της φάρμας. Πολλές περιοχές της Καρδίτσας έχουν ιδανικές
συνθήκες για την ανάπτυξη αγροτουριστικών επιχειρήσεων, διότι διατηρούν
ενεργό αγροτικό πληθυσμό που αγαπά και γνωρίζει σε βάθος τις αγροτικές
εργασίες.
Εξωστρέφεια
Με τη χώρα μας σε τροχιά ύφεσης, δε χωρά αμφιβολία πως είναι
απαραίτητο το άνοιγμα του τουριστικού μας προϊόντος στις αγορές του
εξωτερικού. Μέχρι τώρα, πέρα από τις λίγες βδομάδες των διακοπών, ο
τουρισμός μας περιοριζόταν στον εσωτερικό τουρισμό του
Σαββατοκύριακου. Οι περισσότεροι ξένοι επισκέπτες του νομού μας
προέρχονταν από τις χώρες των Βαλκανίων και περνούσαν από τη Λίμνη
Πλαστήρα στο πλαίσιο εξορμήσεων από το βασικό τους προορισμό, που ήταν
τα Μετέωρα. Ο κύριος λόγος ήταν η απόσταση του ορεινού όγκου της
Καρδίτσας από τα μεγάλα αεροδρόμια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Το πρώτο βήμα στο να γίνουμε ένας αυτόνομος τουριστικός
προορισμός πραγματοποιήθηκε με το άνοιγμα του αεροδρομίου της
Αγχιάλου σε διεθνείς πτήσεις. Η εγγύτητα του αεροδρομίου στην ορεινή
Καρδίτσα δε φτάνει από μόνη της για να αλλάξει τη σύνθεση της
τουριστικής κίνησης του νομού. Σημαντικές επενδύσεις είναι απαραίτητες
για την προβολή της Καρδίτσας σε μέσα και εκθέσεις του εξωτερικού, σε
υποδομές, όπως λ.χ. ξενόγλωσσες ιστοσελίδες και πινακίδες στην Αγγλική
γλώσσα, εκπαίδευση του προσωπικού στην αλληλεπίδραση με διεθνές κοινό
κ.λπ.. Ειδικά για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού, προέχει η συνεργασία με
πρακτορεία εξειδικευμένου τουρισμού, καθώς δεν επιθυμούμε ένα μαζικό
τουριστικό κύμα, το οποίο θα αλλοιώσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της
περιοχής μας.
Έμφαση στις υπηρεσίες
Το σπουδαιότερο στοιχείο που προσδίδει προστιθέμενη αξία στο
παρεχόμενο τουριστικό προϊόν είναι το επίπεδο των υπηρεσιών που είμαστε
διατεθειμένοι να προσφέρουμε. Έχοντας υψηλό επίπεδο παροχής υπηρεσιών
διασφαλίζουμε μεγάλο βαθμό ικανοποίησης των πελατών μας, γεγονός που
αντανακλάται στη διάδοση του καλού ονόματος της επιχείρησης αλλά και
της περιοχής, στις επαναλαμβανόμενες επισκέψεις και στην προσέλκυση
νέων επισκεπτών. Με τον όρο «υπηρεσίες», όμως, δεν εννοούμε απλά την
ευγενική συμπεριφορά απέναντι στον επισκέπτη.
Οι εκδρομείς πρέπει να νιώθουν ότι τα χρήματα που ξόδεψαν κατά τη
διαμονή τους στα μέρη μας άξιζαν μέχρι το τελευταίο ευρώ. Και αυτό
περιλαμβάνει, εκτός από τα πρώτης ποιότητας ντόπια προϊόντα, την
προσφορά μιας μεγάλης γκάμας εναλλακτικών δραστηριοτήτων, με τη
συνεργασία των κοινοτήτων και των συλλόγων της περιοχής: εκμάθηση
χορών, μαγείρεμα τοπικών εδεσμάτων, εκδρομές στον αχανή ορεινό όγκο
του νομού κ.ά. Τέτοιες δραστηριότητες προβάλλουν την πλούσια
λαογραφική μας παράδοση, επεκτείνουν χρονικά και ποιοτικά το τουριστικό
πρόγραμμα και κάνουν αξέχαστη τη διαμονή των επισκεπτών μας.
Συμπεράσματα
Ο αγροτουρισμός παρέχει στους αγρότες νέες δυνατότητες για την
ενίσχυση του εισοδήματός τους. Ωστόσο απαιτούνται επενδύσεις και
εκπαίδευση για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που υπάρχουν. Μόνο έτσι
μπορεί να διασφαλιστεί η παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών στους
επισκέπτες του νομού μας. Ούτε οι επιδοτήσεις ούτε η διάθεση για
προσφορά λείπουν από τους αγρότες της Καρδίτσας. Με ολοκληρωμένο
αναπτυξιακό σχέδιο, τη στήριξη των φορέων του νομού και πίστη στον
εαυτό μας μπορούμε να καταφέρουμε να οδηγήσουμε το νομό μας σε ένα
καλύτερο αύριο.
ΠΗΓΕΣ
- Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αγροτουρισμός, http://www.minagric.gr/greek/3.1.html
- Roxanne Clemens, «Keeping Farmers on the Land: Agritourism in the European Union», 2004, http://www.card.iastate.edu/iowa_ag_review/summer_04/article4.aspx