Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, δηλαδή η χρήση του διαδικτύου και εργαλείων πληροφορικής για την παροχή υπηρεσιών του Κράτους προς τους πολίτες του, αποτελεί μια βασική προϋπόθεση για τη βιώσιμη και ανταγωνιστική ανάπτυξη της Χώρας μας στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, που οι συνθήκες αλλάζουν καθημερινά, σε μια χώρα με περιορισμένους φυσικούς πόρους και εξαγωγές προϊόντων, η αύξηση της παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα είναι επιτακτική ανάγκη.

Η φιλική και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση είναι απαραίτητη για να αποκατασταθεί η κακή εικόνα του Κράτους στην κοινωνία και στην επιχειρηματικότητα, καθιστώντας την Ελλάδα και τις Περιφέρειές της ελκυστικούς τόπους για επενδύσεις και απασχόληση.

Η ανάπτυξη διαδραστικών υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου δίνει τη δυνατότητα στις κρατικές υπηρεσίες να εξυπηρετήσουν με ταχύτητα και άνεση τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, χωρίς καν να έλθουν σε άμεση επαφή μαζί τους. Έτσι, αποκαθίσταται η διαφάνεια στις συναλλαγές Κράτους-πολίτη και εξοικονομείται  πολύτιμος χρόνος και πόροι, ώστε να αντιμετωπιστούν ταυτόχρονα περισσότερες υποθέσεις. Με άλλα λόγια, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα.

Στρατηγικό Πλαίσιο

To πλαίσιο στρατηγικής για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης οριοθετείται, κατά κύριο λόγο, από τους στόχους της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής της Λισσαβόνας η οποία εμπεριέχει τις εξής δυο αρχές:

Βελτίωση της παραγωγικότητας: η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών σε ευρύ φάσμα των δραστηριοτήτων της οικονομίας, αποτελεί βασικό μέσο για τη βελτίωση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων, την αύξηση της προστιθέμενης αξίας της εργασίας και τη δημιουργία νέων και καλύτερων θέσεων εργασίας.

Για την επίτευξη των παραπάνω απαιτούνται σημαντικές κρατικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και της προσαρμοστικότητας των επιχειρήσεων, με βασικές προϋποθέσεις την αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών, τη διαχείριση και τη διάχυση της γνώσης.

Δραστήριοι, ισότιμοι πολίτες με καλύτερη ποιότητα ζωής: οι νέες τεχνολογίες ενισχύουν σημαντικά το ρόλο όλων των πολιτών στη σύγχρονη κοινωνία, διευκολύνοντας την καθημερινότητά τους, βελτιώνοντας με ουσιαστικό και απτό τρόπο την ποιότητα της ζωής τους σε όλες τις πτυχές της. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται παρεμβάσεις για την επιτήρηση της αγοράς, την πιστοποίηση δεξιοτήτων τεχνικών επαγγελμάτων κ.λπ.

Εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης

Τη δεκαετία που πέρασε και μέσω των πόρων των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης έγινε μια σημαντική προσπάθεια για εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης σε ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών του Κράτους προς τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Έτσι, ηλεκτρονικοποιήθηκαν σε σημαντικό βαθμό οι υπηρεσίες για:

–          Φορολογικά θέματα

–          Ασφαλιστικά θέματα

–          Συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα Ελλάδας-Ευρωπαϊκής Ένωσης κ.ά.

Ασφαλώς, πολλά είναι αυτά που πρέπει ακόμη να γίνουν, ωστόσο, τα σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα και οι βάσεις δεδομένων είναι η μόνη λύση, ώστε να καταφέρει η δημόσια διοίκηση να διαχειριστεί αποτελεσματικά και γρήγορα το μεγάλο όγκο των πληροφοριών που σχετίζονται με τα παραπάνω αντικείμενα.

Παρά τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται, οι εμπειρίες που αποκόμισαν οι υπηρεσίες από την εφαρμογή της ηλεκτρονικοποίησης των διαδικασιών τους  είναι ιδιαιτέρως θετικές, αφού έμαθαν να σχεδιάζουν και να υλοποιούν αποτελεσματικές υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης προς πολίτες και επιχειρήσεις (υπηρεσίες Government to Business και Government to Citizen). Σε ένα μελλοντικό λειτουργικό μοντέλο, που όλοι μας ελπίζουμε να γίνει πράξη το συντομότερο, θα παρακολουθείται και θα αξιολογείται συνεχώς ο βαθμός ικανοποίησης και η ταχύτητα εξυπηρέτησης των αιτημάτων προς τις δημόσιες υπηρεσίες. Είναι απαραίτητο, δηλαδή, να καλλιεργηθεί σταδιακά μια «πελατοκεντρική» αντίληψη στη δημόσια διοίκηση.

Ας προσπαθήσουμε να κωδικοποιήσουμε τα σημαντικότερα σημεία στη μέχρι σήμερα πορεία ηλεκτρονικοποίησης των διαδικασιών των δημοσίων υπηρεσιών:

1. Η επιλογή για παραλαβή των αιτήσεων/δηλώσεων ηλεκτρονικά αποδείχθηκε απόλυτα σωστή. Οι ενδοιασμοί για την ικανότητα πολιτών και επιχειρήσεων να υποβάλουν ηλεκτρονικά τα στοιχεία τους έχουν καταρριφθεί. Εκατομμύρια πολίτες και επιχειρήσεις έχουν ανταποκριθεί και αφομοίωσαν γρήγορα αυτές τις υπηρεσίες.

2. Μια εξίσου σημαντική διάσταση είναι ότι οι δημόσιες υπηρεσίες διατηρούν πλέον βάσεις δεδομένων. Έτσι, είναι σε θέση να αντλούν μια πληθώρα στατιστικών στοιχείων που είναι χρήσιμα τόσο στην ανάλυση της πορείας των αιτήσεων/δηλώσεων, όσο και στο σχεδιασμό νέων υπηρεσιών.

3. Η χρήση έξυπνων εντύπων (smart documents) έδειξε πώς μπορεί να λυθούν χρόνια προβλήματα καθυστερήσεων και παρεξηγήσεων εξαιτίας της λανθασμένης ή και ελλιπούς συμπλήρωσης των απαραίτητων έντυπων. Τα έξυπνα έντυπα καθοδηγούν και προστατεύουν τον χρήστη από λάθη συμπλήρωσης, και συμβάλλουν στην ακεραιότητα και αποστολή καλά δομημένων πληροφοριών μέσω του Διαδικτύου.

4. Η ηλεκτρονική επεξεργασία εκατομμυρίων φορολογικών δηλώσεων, αλλά και των χιλιάδων αξιολογήσεων κάθε χρηματοδοτικού προγράμματος, δίνουν την δυνατότητα πλήρους και άμεσης παρακολούθησης του τρόπου διενέργειας της αξιολόγησης μιας επιχείρησης από τον προσωπικό υπολογιστή οποιουδήποτε εξουσιοδοτημένου χειριστή. Με τον τρόπο αυτό τίθενται πραγματικά νέα δεδομένα στις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των επιχειρήσεων και των πολιτών.

5. Ταυτόχρονα, μεγάλο οικονομικό όφελος προκύπτει από την παραγωγικότερη εργασία του στελεχιακού δυναμικού του δημοσίου τομέα.

Εξακολουθούν, πάντως, να παραμένουν ανοικτά πολλά ζητήματα που αφορούν τη χρήση των νέων τεχνολογιών, κυρίως από τους μεγαλύτερους σε ηλικία πολίτες. Αυτοί οι συμπολίτες μας δεν χρειάζεται να ανησυχούν. Ο παραδοσιακός τρόπος πρόσβασης στις υπηρεσίες με φυσική παρουσία και ενυπόγραφες αιτήσεις/δηλώσεις αναμένεται να διατηρηθεί και στο μέλλον, αλλά σε περιορισμένο πια βαθμό.

Ανακεφαλαίωση

Με πρότυπο τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες που ήδη έχουν δημιουργηθεί και λειτουργούν επιτυχώς, στόχος πρέπει να είναι η ηλεκτρονικοποίηση του συνόλου της επικοινωνίας και των συναλλαγών των δημοσίων υπηρεσιών με τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.

Για να πετύχει αυτή η προσπάθεια χρειάζεται εκτός από την πολιτική βούληση, η οποία πλέον λόγω μνημονίων πρέπει να θεωρείται δεδομένη, η δημιουργία κουλτούρας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στον διοικητικό μηχανισμό, η ταχεία αναδιοργάνωση των εσωτερικών διαδικασιών και μια σειρά από απαραίτητες θεσμικές ρυθμίσεις.

Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, ο οποίος θα συντελεσθεί, γιατί είναι κοινωνική επιταγή. Η ταχύτητα με την οποία θα την εντάξουμε στην καθημερινότητά μας θα αποτελέσει μια από τις πλέον καθοριστικές παραμέτρους για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας και της ίδιας μας της Χώρας.

ΠΗΓΕΣ

• Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, Υπηρεσίες προς Επιχειρήσεις, http://www.ggps.gr/on_line_ypiresies/epixiriseis/e-epixiriseis.html
• United Nations e-Government Survey 2012,  http://www2.unpan.org/egovkb/global_reports/12report.htm
• European Commission e-Government benchmark report 2010, http://ec.europa.eu/information_society/newsroom/cf/item-detail-dae.cfm?item_id=6537

 Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Καρδίτσας «ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ», στις 11.11.2012.