Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι ακόμη αμφίβολη η σύνθεση της νέας Κυβέρνησης. Είτε όμως σχηματιστεί μια Κυβέρνηση συνεργασίας είτε μια υπηρεσιακή Κυβέρνηση που θα οδηγήσει τη Χώρα σε νέες εκλογές, η καθημερινότητα στη Βουλή των Ελλήνων δε θα είναι η ίδια στο επόμενο διάστημα. Επειδή είναι κατανοητό το αυξημένο ενδιαφέρον των πολιτών για τα πολιτικά δρώμενα θα περιγράψουμε στη συνέχεια μερικές από τις σημαντικότερες κοινοβουλευτικές διαδικασίες, ώστε ο καθένας από εμάς να είναι σε θέση να τις παρακολουθήσει και να τις κατανοήσει καλύτερα.

Εκλογή προεδρείου

Σύμφωνα με το Προεδρικό διάταγμα διάλυσης της Βουλής, η νέα Βουλή συνέρχεται την Πέμπτη 17 Μαΐου 2012, για την ορκωμοσία και την εκλογή του προεδρείου. Κατά την εναρκτήρια συνεδρίαση της νέας Βουλής και μέχρι να εκλεγεί νέος Πρόεδρος καθήκοντα προσωρινού Προέδρου αναλαμβάνει ένας από τους Αντιπροέδρους της περασμένης περιόδου, εφόσον έχει επανεκλεγεί.

Η εκλογή του Προέδρου γίνεται με μυστική ψηφοφορία και απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία. Εάν κανένας εκ των υποψηφίων δε συγκεντρώσει απόλυτη πλειοψηφία, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ των δυο πρώτων σε ψήφους.

Το προεδρείο απαρτίζεται από τον Πρόεδρο, επτά (7) Αντιπροέδρους, τρεις (3) Κοσμήτορες και έξι (6) γραμματείς. Οι Αντιπρόεδροι, Κοσμήτορες και οι Γραμματείς εκλέγονται σε ξεχωριστή συνεδρίαση, μετά την εκλογή του νέου Προέδρου, και επικουρούν τον Πρόεδρο σε λειτουργικά και οργανωτικά ζητήματα.

Στη Βουλή που προκύπτει από τις εκλογές της 6^ης Μαΐου, η κατανομή των θέσεων του προεδρείου (πλην του Προέδρου) έχει ως εξής:

–     ΝΔ: 3 Αντιπρόεδροι, 2 Κοσμήτορες, 4 Γραμματείς

–     ΣΥΡΙΖΑ: 1 Αντιπρόεδρος, 1 Κοσμήτορας, 1 Γραμματέας

–     ΠΑΣΟΚ: 1 Αντιπρόεδρος, 1 Γραμματέας

–     ΑΝΕΛ: 1 Αντιπρόεδρος

–     ΚΚΕ: 1 Αντιπρόεδρος

Συζήτηση νομοσχεδίων

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η συζήτηση των νομοσχεδίων στην Ολομέλεια της νέας Βουλής. Αυτό έχει να κάνει τόσο με τη θεματολογία τους όσο και με τη διαδικασία της συζήτησής τους, καθώς μια συζήτηση μεταξύ 7 κομμάτων είναι πρωτόγνωρη για τα κοινοβουλευτικά δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών.

Εκτός και αν οριστεί διαφορετικά, η Ολομέλεια της Βουλής συνεδριάζει τρεις φορές την εβδομάδα για τη συζήτηση των νομοσχεδίων (Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη). Τη Δευτέρα και την Παρασκευή διεξάγεται ο Κοινοβουλευτικός Έλεγχος, στον οποίο θα αναφερθούμε στην επόμενη ενότητα. Οι συνεδριάσεις είναι δημόσιες και κάθε πολίτης μπορεί να τις παρακολουθήσει εφόσον έχει εφοδιαστεί με άδεια εισόδου. Όσοι δεν μπορούν να επισκεφτούν τη Βουλή έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν τις συνεδριάσεις από τον τηλεοπτικό της σταθμό και μέσω διαδικτύου.

Στην αρχή κάθε συζήτησης δημιουργείται κατάλογος ομιλητών εκ των Βουλευτών που επιθυμούν να τοποθετηθούν επί του νομοσχεδίου. Οι Βουλευτές παίρνουν το λόγο, αφού παρουσιαστεί το νομοσχέδιο πρώτα από τους αρμόδιους Υπουργούς και μετά από τους εισηγητές και τους ειδικούς αγορητές. Εκτός σειράς μπορούν να μιλήσουν οι Πρόεδροι των κομμάτων ή οι αναπληρωτές εκπρόσωποί τους. Γίνεται, λοιπόν, κατανοητό ότι η ροή της συζήτησης σπανίως ακολουθεί απαρέγκλιτα των κατάλογο των ομιλητών, καθώς η φύση των νομοσχεδίων μπορεί να προκαλέσει πολλούς κύκλους παρεμβάσεων μεταξύ των Υπουργών, των Προέδρων των κομμάτων ή των εκπροσώπων τους. Συνεπώς, η αύξηση του αριθμού των κομμάτων στη Βουλή θα επηρεάσει αναμφίβολα και τη χρονική διάρκεια των συζητήσεων επί των νομοσχεδίων.

Ο ομιλητής μπορεί να μιλήσει από τη θέση του ή, όταν ο χρόνος ομιλίας που δικαιούται είναι πάνω από 7 λεπτά, από το βήμα της Βουλής. Λόγω του πλήθους των ειδικών διατάξεων δε θα αναφερθούμε περαιτέρω στη χρονική διάρκεια των ομιλιών και των παρεμβάσεων. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η διάταξη σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται η ανάγνωση των λόγων από τους βουλευτές παρά μόνον η χρήση σημειώσεων, διάταξη που πάντως κατά κόρον καταστρατηγείται. Η ανάγνωση γραπτών κειμένων επιτρέπεται στα μέλη της Κυβέρνησης και στους Προέδρους των κομμάτων κατά τη διάρκεια των προγραμματικών ή άλλων δηλώσεων της Κυβέρνησης και κατά τη συζήτηση νομοσχεδίων.

Κοινοβουλευτικός Έλεγχος

Οι νυν Βουλευτές, ως μέλη της νομοθετικής εξουσίας, θα φέρουν το βάρος και την ευθύνη των μεγάλων αλλαγών που πρόκειται να συντελεστούν σε όλα τα επίπεδα. Εξίσου σημαντικός, όμως, θα είναι και ο ρόλος τους στον έλεγχο της Κυβέρνησης, με την άσκηση έντονης κριτικής, όπου απαιτείται, και τη χρήση των εργαλείων του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Αυτή η ισορροπία μεταξύ εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, όταν επιτυγχάνεται, είναι και η πεμπτουσία του Δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Εν συντομία, τα σημαντικότερα από τα μέσα άσκησης του Κοινοβουλευτικού Έλεγχου είναι τα εξής:

α) Ερωτήσεις: Οι Eρωτήσεις αφορούν ενημέρωση στα δημόσια θέματα και απευθύνονται γραπτώς προς τους αρμόδιους υπουργούς, οι οποίοι οφείλουν να απαντήσουν επίσης γραπτώς μέσα σε 25 μέρες.

β) Επερωτήσεις: Οι Βουλευτές που κρίνουν ότι η απάντηση του υπουργού σε Ερώτηση είναι ανεπαρκής ή εκπρόθεσμη, μπορεί να απευθύνει αντίστοιχη Επερώτηση. Το θέμα της Επερώτησης, ανάλογα με τη σπουδαιότητά του, συζητείται στην Ολομέλεια, στην οποία υποχρεούνται να παρευρεθεί και ο αρμόδιος υπουργός, για να τοποθετηθεί επί του θέματος.

γ) Επίκαιρες ερωτήσεις: Κάθε Βουλευτής δικαιούται να υποβάλει στον Πρωθυπουργό και τους Υπουργούς Επίκαιρες Ερωτήσεις για θέματα της επικαιρότητας. Ο Πρωθυπουργός μπορεί να επιλέξει τις ερωτήσεις στις οποίες θα απαντήσει κατά τη λεγόμενη «Ώρα του Πρωθυπουργού».

Η επόμενη μέρα

Μεγάλο αναμένεται να είναι το ενδιαφέρον των πολιτών για τις πολιτικές εξελίξεις και τον πολιτικό διάλογο εντός της Βουλής. Οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες βοηθούν, ώστε ο διάλογος αυτός να γίνεται κατά το δυνατόν με ίσους όρους για όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή περισσοτέρων πολιτικών σχηματισμών θέτει σε δοκιμασία το παραδοσιακό μοντέλο συζήτησης στην Ολομέλεια.

Οι αποφάσεις που θα παρθούν στη Βουλή έχουν τη δυναμική να επηρεάσουν το μέλλον ολόκληρης της Ευρωζώνης. Στη δύσκολη αυτή συγκυρία για την Ελλάδα, αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη, όλοι ελπίζουμε η πολιτική αντιπαράθεση να γίνει ανοικτά και εντός της Βουλής, ώστε να μπορέσουν να παρακολουθήσουν οι πολίτες άμεσα την εξύφανση της τύχης της Χώρας από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους τους.

ΠΗΓΕΣ

–       Σύνταγμα της Ελλάδος, http://www.hellenicparliament.gr/

–       Κανονισμός της Βουλής των Ελλήνων, http://www.hellenicparliament.gr/

α. Εκλογή προεδρείου (άρθρα 1-12 του Κανονισμού)

β. Συζήτηση νομοσχεδίων (άρθρα 53-68, 95-107 του Κανονισμού)

γ. Κοινοβουλευτικός Έλεγχος (άρθρα 124-138 του Κανονισμού)

–       Τηλεοπτικός Σταθμός της Βουλής, http://www.hellenicparliament.gr/Enimerosi/Vouli-Tileorasi

 Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Καρδίτσας «ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ», στις 13.5.2012.