Για την σημασία της επίσκεψης του Προέδρου Ομπάμα στην Ελλάδα μίλησα με το karditsaportal.gr.
Για την επίσκεψη Ομπάμα στη χώρα μας και τη σημασία της συνομιλήσαμε με τον συμπατριώτη μας δρ Φώτη Φυτσιλή, προϊστάμενο του τμήματος Επιστημονικής Τεκμηρίωσης και Εποπτείας της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής των Ελλήνων.
Δρ Φυτσιλή, ήσασταν από τους λίγους που εξασφάλισαν πρόσκληση για να παρακολουθήσετε την ομιλία του Προέδρου Ομπάμα. Τι κρατάτε από αυτήν την εκδήλωση;
Η εμπειρία της παρακολούθησης μιας ομιλίας ενός εν ενεργεία Πρόεδρου των ΗΠΑ είναι μοναδική. Πολλώ δε μάλλον όταν Πρόκειται για τον Πρόεδρο Ομπάμα, ο οποίος φημίζεται για την αμεσότητά του προς το κοινό. Από την προσέλευση στο χώρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και τα μέτρα ασφαλείας με πολλαπλούς ελέγχους, μέχρι και την είσοδο στο μεγαλοπρεπές αμφιθέατρο, διαδικασία που κράτησε αρκετές ώρες, όλα δημιουργούσαν την προσμονή του ιδιαίτερου και του σημαντικού. Είναι άξιο αναφοράς πως τα στελέχη της Αμερικανικής πρεσβείας δεν τήρησαν κάποιο πρωτόκολλο για την προτεραιότητα. Έτσι, υπομονετικά και αδιαμαρτύρητα, όλοι περίμεναν στη σειρά τους. Ο Πρόεδρος Ομπάμα κατά την είσοδό του επευφημήθηκε από τους πολυάριθμους νεαρότερους θαυμαστές του και με χαρακτηριστική άνεση και απλότητα έδωσε μια ομιλία παγκόσμιας εμβέλειας, γεμάτη μηνύματα και συμβολισμούς.
Αναφερθήκατε στο κοινό, στο οποίο απευθυνόταν η ομιλία. Ποιοι την παρακολούθησαν;
Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι ένα σημαντικό μέρος του ακροατηρίου ήταν νεανικό. Πρόκειται για μαθητές αμερικανικών σχολείων, αλλά και Αμερικανούς πολίτες που προσήλθαν με ενθουσιασμό για να δουν από κοντά τον Πρόεδρό τους. Μεταξύ των ακροατών, σημαντικοί Έλληνες πολιτικοί, διπλωμάτες ξένων αντιπροσωπειών, εκπρόσωποι κορυφαίων επαγγελματικών φορέων της χώρας, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες, γνωστοί επιχειρηματίες κ.ά.
Επί της ουσίας, ποια είναι η σημασία της ομιλίας του για την Ελλάδα;
Η ομιλία του είχε παγκόσμια απήχηση. Βέβαια, συνέβαλε σε αυτό ο ίδιος ο Πρόεδρος Ομπάμα με τις στοχευμένες αναφορές του στην ιστορία, την Ελληνική Δημοκρατία και τις προκλήσεις για τον σύγχρονο κόσμο. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις πολιτικές του ιδίου, αλλά και στον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο Τραμπ. Συνεπώς, δικαίως αναφέρεται ότι η εν λόγω ομιλία συνιστά την παρακαταθήκη του ως Προέδρου των ΗΠΑ, ενώ έστειλε παράλληλα και το μήνυμα ότι ο επόμενος Πρόεδρος θα είναι πιο συγκρατημένος από ότι κατά τις προεκλογικές του εξαγγελίες. Θα ήθελα να σταθώ στον συμβολισμό της επιλογής της χώρας μας για την πραγματοποίηση της ακροτελεύτιας ομιλίας του στο εξωτερικό. Επιλογή με προφανείς γεωπολιτικές προεκτάσεις, που, με δεδομένη τη συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ, προσφέρει στήριξη σε μια περίοδο αμφισβήτησης πάγιων κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Ωστόσο, οι αναφορές του στη σημασία διατήρησης των δημοκρατικών κεκτημένων μπορεί να ερμηνευτεί ως προβληματισμός, αν όχι ανησυχία, για την άνοδο λαϊκιστικών κινημάτων και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.
Θα μπορούσατε να ξεχωρίσετε και να σχολιάσετε κάποια σημεία της ομιλίας;
Πρώτα απ΄ όλα θα ήθελα να προτρέψω κάθε αναγνώστη σας να δει (https://www.youtube.com/watch?v=0BahLomn3mY) ή να διαβάσει (https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2016/11/16/remarks-president-obama-stavros-niarchos-foundation-cultural-center) την αξιοσημείωτη αυτή ομιλία.
Open Government Partnership
Σε μια ομιλία τόσο πυκνή σε νοήματα είναι εκ των πραγμάτων δύσκολο να ξεχωρίσεις κάποια εξ αυτών. Πάρα ταύτα θα ήθελα να σταθώ σε τρεις αναφορές, η πρώτη εκ των οποίων αφορά τη δέσμευση των ΗΠΑ, ως ιδρυτικό μέλος μάλιστα, στις αρχές του Open Government Partnership, μιας διακυβερνητικής πρωτοβουλίας που άρχισε το 2011 με στόχο την προώθηση της διαφάνειας, της συμμετοχής των πολιτών και των νέων τεχνολογιών στη διακυβέρνηση. Η Ελλάδα μετέχει ενεργά σε αυτή την πρωτοβουλία, η οποία αν και μη δεσμευτική, προσφέρει το ευρύτερο πλαίσιο και τις κατευθυντήριες γραμμές για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος διακυβέρνησης της χώρας.
Σύγχρονη Δημοκρατία
Η δεύτερη αναφορά αφορούσε τη φύση της σύγχρονης Δημοκρατίας, την οποία ο Πρόεδρος Ομπάμα προσδιόρισε ως “inclusive”, λέξη που μπορεί να αποδοθεί ως “πολυσυλλεκτική”. Υπό αυτό το πρίσμα, ανέφερε, στις Δημοκρατίες μας υπάρχει χώρος για τους πρόσφυγες και μετανάστες. Καθότι εξήρε την συνεισφορά της Ελλάδας στην προσπάθεια αντιμετώπισης του εν εξελίξει φαινομένου, τούτη η αναφορά θα μπορούσε να εκληφθεί ως μομφή προς ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και προς τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο των ΗΠΑ, για την αρνητική τους στάση απέναντι στο πρόβλημα.
Χρειάζεται “διόρθωση πορείας”
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η αναφορά στην παγκοσμιοποίηση, για την οποία είπε πως χρειάζεται πια “διόρθωση πορείας”. Το ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ παραδέχτηκε ανοιχτά ότι μαζί με τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης δημιουργήθηκαν και πολλά προβλήματα δεν ήταν αναμενόμενο. Πιθανότατα είναι και μια μορφή αυτοκριτικής για τις ευθύνες της Αμερικανικής άρχουσας τάξης στην άνοδο και, τελικά, στην επικράτηση του νεοεκλεγέντα Προέδρου Τραμπ στις πρόσφατες εκλογές. Ευθύνες που προέρχονται από τον παραγκωνισμό μεγάλου μέρους της μεσαίας τάξης, οι οποίοι είδαν τον εαυτό τους ανάμεσα στα θύματα της παγκοσμιοποίησης και απέρριψαν τη συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης όπως αυτή εκφραζόταν μέσω της υποψηφίου για την Προεδρία των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον.
Η εποχή Ομπάμα φτάνει στο τέλος της, ποιες είναι οι προσδοκίες από την εποχή Τραμπ;
Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος εξελέγη μετά από μια σκληρή αντιπαράθεση με τους Δημοκρατικούς, αλλά και με το ίδιο του το κόμμα, και ενάντια στη συντριπτική πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης. Βρίσκεται πλέον στη διαδικασία επιλογής των στενότερων συνεργατών του και οι αρχικές επιλογές επικρίνονται σφόδρα. Ωστόσο, θα χρειαστεί να αναμένουμε τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας διακυβέρνησης, για να συμπεράνουμε τις πραγματικές του προθέσεις στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Αυτό είναι άλλωστε το μείζον για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Πιστεύετε ότι θα υπάρξουν συνέπειες για τη Χώρα μας από την αλλαγή της διακυβέρνησης των ΗΠΑ;
Σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει ο ίδιος ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος, το ενδιαφέρον του θα εστιαστεί στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε πάντα επιφυλακτικοί, καθώς είναι δύσκολο να επιχειρηθούν προβλέψεις. Μια περίοδος εσωστρέφειας των ΗΠΑ θα μπορούσε να ανατρέψει την πορεία αναχαίτησης του Ισλαμικού Κράτους με αρνητική έκβαση ως προς την εξέλιξη των προσφυγικών ροών. Αυτό είναι βέβαια κάτι που απευχόμαστε. Ως προς τα θέματα της εθνικής μας οικονομίας, η σαφής στήριξη της απερχόμενης διακυβέρνησης των ΗΠΑ απέτρεψε τα χειρότερα σε αρκετές περιπτώσεις. Η συνέχιση και η εντατικοποίηση των μεταρρυθμίσεων είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στην ανάπτυξη και αυτό εκτιμώ ότι δεν θα αλλάξει με την αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο.
Η συνέντευξη στο karditsaportal.gr μπορεί να βρεθεί εδώ.