Πριν από μόλις 2 εβδομάδες συνέβη ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός, από αυτά που μπορούν να αλλάξουν τη μοίρα ενός λαού. Αναφέρομαι στον αδελφό κυπριακό λαό και στην ανακοίνωση της Κυπριακής Προεδρίας ότι από τις έρευνες στο οικόπεδο 12 της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) εντοπίστηκαν μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου, δίχως να αποκλείεται και η ύπαρξη πετρελαίου, για το οποίο θα γίνουν ξεχωριστές μελέτες. Η ανακάλυψη αυτή δεν έγινε τυχαία. Προηγήθηκαν δεκαετίες διπλωματικών και στρατηγικών ελιγμών υπό την ηγεσία φωτισμένων ηγετών, όπως του Τάσσου Παπαδόπουλου, για να φτάσουμε στο σημείο η Κύπρος να ατενίζει το μέλλον με περισσή αισιοδοξία.
Τα σχέδια της Τουρκίας
Μπροστά σε αυτή την εξέλιξη η Τουρκία κλιμακώνει την ένταση, σκοντάφτει όμως στο ισραλοαμερικάνικο μέτωπο που έχει συγκροτήσει η Κύπρος. Αυτό είναι δυνατό να στρέψει την προσοχή της Τουρκίας προς τη Δύση. Τα σχέδια της Γείτονος φανερώθηκαν, εν μέρει, στο τέταρτο συνέδριο πρεσβευτών που πραγματοποιήθηκε στο τέλος του χρόνου με κεντρικό ομιλητή τον υπουργό Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) της χώρας, κ. Αχμέτ Νταβούτογλου. Οι τοποθετήσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ είχαν ιδιαίτερη σημασία, καθώς η Τουρκία, σε ένα διεθνές περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από οικονομική ύφεση, είχε και φέτος να επιδείξει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και αύξηση της επιρροής της στην Ασία και τη Μέση Ανατολή.
Πέρα, όμως, από τα παραπάνω, στην τοποθέτησή του, ο κ. Νταβούτογλου κατέστησε σαφές ότι και τα Βαλκάνια αποτελούν μελλοντικό πεδίο δράσης για την Τουρκική εξωτερική πολιτική. Στόχος της είναι η δημιουργία ζωνών επιρροής μέσω της ενδυνάμωσης των εμπορικών σχέσεων με τις βαλκανικές χώρες. Σε αυτή την κίνησή της η Τουρκία θα βρει απέναντί της τον σημαντικότερο εμπορικό εταίρο των νέων βαλκανικών χωρών, που δεν είναι άλλος από τη χώρα μας.
Η παρουσία της Ελλάδας στα Βαλκάνια
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας (από την ιστοσελίδα του υπουργείου, σε παρένθεση το έτος αναφοράς):
– Η χώρα μας αποτελεί τον πρώτο ξένο επενδυτή στη Σερβία (2008).
– Οι ελληνικές επενδύσεις κατέχουν την πρώτη θέση στα Σκόπια (2010).
– Η Ελλάδα είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής και, μετά την Ιταλία, ο δεύτερος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Αλβανίας (2010).
– Η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στους τέσσερις μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στη Βουλγαρία (2008).
Ακόμη και αν τα παραπάνω στοιχεία έχουν επιδεινωθεί λόγω της οικονομικής κρίσης, καταδεικνύουν πως η ελληνική παρουσία στα Βαλκάνια όχι μόνο δεν είναι ευκαταφρόνητη, αλλά αντιθέτως είναι αποφασιστική. Δείχνει, επίσης, ότι αν η Τουρκία προχωρήσει στην υλοποίηση των ηγεμονικών της σχεδίων, τα Βαλκάνια θα αποτελέσουν το νέο πεδίο μιας ελληνοτουρκικής διαμάχης. Για αυτόν τον αγώνα οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι. Η ελληνική Πολιτεία είναι απαραίτητο να στηρίξει με κάθε τρόπο την ελληνική επιχειρηματικότητα στα Βαλκάνια.
Ατζέντα 2014
Το πρώτο εξάμηνο του 2014 η Ελλάδα θα έχει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Εκπονήθηκε, έτσι, μια στρατηγική που είχε ως στόχο την προετοιμασία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων για την ένταξή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η στρατηγική αυτή πήρε το όνομα «Ατζέντα 2014», χαιρετίστηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ και αγκαλιάστηκε από τις χώρες των Βαλκανίων. Η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει στη διαδικασία της νέας διεύρυνσης της ΕΕ, μια διαδικασία που ήδη άρχισε με την ένταξη της Κροατίας και μπορεί να βάλει τα Δυτικά Βαλκάνια σε τροχιά ανάπτυξης.
Από την πρόοδο των Δυτικών Βαλκανίων θα ωφεληθεί πρώτα η Χώρα μας, ως κύριος εμπορικός εταίρος και ως πολιτισμικό σημείο αναφοράς. Είναι μια προοπτική πολλαπλά ευνοϊκή για την Ελλάδα, που θα επεκτείνει τον οικονομικό ζωτικό της χώρο και θα ενισχύσει τη φυσική σύνδεσή της με την κεντρική Ευρώπη, την οποία απέκτησε ήδη από το 2009 με την είσοδο της Βουλγαρίας στην ΕΕ.
Για να γίνουν πράξη όλα αυτά, πολλά πρέπει να προηγηθούν. Οι χώρες θα πρέπει να προωθήσουν τις δομικές τους μεταρρυθμίσεις, ιδίως στους τομείς του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας, της ελευθερίας του τύπου και των δημοκρατικών θεσμών και της σταθερότητας της οικονομίας, ώστε να πληρούν τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την ένταξή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Το μέλλον ολόκληρων των Βαλκανίων ανήκει στην Ευρώπη.
Τα επόμενα βήματα
Δε χωρά αμφιβολία πως το επόμενο διάστημα παρουσιάζει μεγάλες προκλήσεις για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Υπό αυτό το πρίσμα θα κληθούμε να υπερασπίσουμε και, ει δυνατόν, να επεκτείνουμε την οικονομική επιρροή της Χώρας μας στα Βαλκάνια, ιδιαίτερα στα δυτικά, ένα χώρο που παραδοσιακά παρουσίαζε μεγάλες εντάσεις, προκλήσεις, αλλά και προοπτικές. Μια περιοχή που συγκεντρώνει παγκόσμιο επενδυτικό ενδιαφέρον.
Οι έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο που πραγματοποιεί η Ελλάδα καλό είναι και πρέπει να συνεχιστούν. Αλλά δε μπορούμε να στηρίζουμε το μέλλον της χώρας μας σε μια πιθανή ανακάλυψη, με την ελπίδα να μοιάσουμε στην Κύπρο. Μπροστά μας έχουμε κάτι χειροπιαστό. Μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσουμε. Η Ελλάδα έχει ιστορικό καθήκον να πρωταγωνιστήσει στη νέα εποχή της προόδου και της ευημερίας των λαών της Βαλκανικής χερσονήσου.
ΠΗΓΕΣ
- Κ. Αρβανιτόπουλος, Μ. Κοππά, «30 Χρόνια Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής, 1974-2004», Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2005
- Το περιεχόμενο της «Ατζέντα 2014» και τα στοιχεία για την επενδυτική δραστηριότητα στις χώρες των Βαλκανίων προέρχονται από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών, http://www1.mfa.gr/
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στις 8 Ιανουαρίου 2012 στην εφημερίδα «Νέος Αγών» της Καρδίτσας.